मत्स्योद्योग मंत्री नितेश राणे यांच्या प्रयत्नांना सुवर्ण यश.! ; वेंगुर्ला येथे भव्य बहुप्रजातीय मत्स्य बीज उत्पादन केंद्र उभारणीला शासनाची मंजुरी.

वेंगुर्ला : महाराष्ट्र शासनाच्या कृषी, पशुसंवर्धन, दुग्धव्यवसाय विकास व मत्स्यव्यवसाय विभागाने आज एक महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. त्यानुसार, सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील वेंगुर्ला तालुक्यातील मौजे – वाघेश्वर (उभादांडा) येथे तब्बल रु. २२ कोटी २३ लाख ९१ हजार ०३२ खर्च करून एका बहुप्रजातीय मत्स्य बीज उत्पादन केंद्राची उभारणी करण्यात येणार आहे. या प्रकल्पाला शासनाने प्रशासकीय मान्यता दिली आहे. मत्स्योद्योग मंत्री ना. नितेश राणे यांनी याबाबत पाठपुरावा केला होता त्याला यश आले आहे.
राज्याला ७२० कि.मी. चा मोठा सागरी किनारा लाभलेला आहे आणि येथील मत्स्योत्पादन बहुतांशवेळा विविध प्रजातींचे असते. या पार्श्वभूमीवर, सागरी किनारा आणि तेथील पर्यावरणासाठी उपयुक्त अशा खेकडा, जिताडा, कालव आणि काकई यांसारख्या सागरी प्रजातींचे संवर्धन करणे आवश्यक आहे. या संवर्धनामुळे कांदळवनाचे नैसर्गिकरित्या व्यवस्थापन आणि संरक्षण होण्यास मदत होणार आहे.
सध्या राज्याला खेकडा बीजासाठी चेन्नई येथील राजीव गांधी सेंटर फॉर ॲक्वाकल्चर (RGCA) या एकमेव संस्थेवर अवलंबून राहावे लागते. त्यामुळे, राज्याच्या सागरी किनारपट्टीवरील नागरिकांना उपजीविकेची संधी अधिक जलद गतीने उपलब्ध करून देण्यासाठी, एकाच ठिकाणी विविध प्रजातींचे बीज तयार व्हावे या उद्देशाने या केंद्राची स्थापना करण्यात येणार आहे.
या प्रकल्पासाठी मत्स्यव्यवसाय विभाग आणि कांदळवन कक्ष यांनी MPEDA-RGCA, ICAR-CIBA आणि ICAR-CMFRI यांसारख्या संस्थांसोबत तांत्रिक सहाय्यासाठी त्रिपक्षीय सामंजस्य करार केले आहेत. यापूर्वीच कांदळवन कक्षाच्या नियामक मंडळाने या प्रकल्पाच्या अंदाजपत्रकाला तांत्रिक मंजुरी दिली होती.
या प्रकल्पासाठी लागणारा निधी महाराष्ट्र कांदळवन व सागरी जैवविविधता संवर्धन प्रतिष्ठान यांच्याकडून उपलब्ध करून दिला जाणार आहे. तसेच, सल्लागार शुल्क देखील याच संस्थेकडून अदा केले जाणार आहे.
या प्रकल्पाच्या उभारणीनंतर, हे केंद्र मत्स्यव्यवसाय विभागाद्वारे चालविण्यात येणार असून, यासाठी बाळासाहेब सावंत कोकण कृषी विद्यापीठ, दापोली आणि महाराष्ट्र पशू व मत्स्यविज्ञान विद्यापीठ, नागपूर यांच्या अंतर्गत येणाऱ्या मत्स्यविज्ञान महाविद्यालयाचे मार्गदर्शन घेतले जाणार आहे.
या बहुप्रजातीय मत्स्य बीज उत्पादन केंद्रामुळे सिंधुदुर्ग जिल्ह्याच्या मत्स्यव्यवसाय क्षेत्रात मोठी क्रांती घडण्याची शक्यता आहे.
स्थानिक मच्छीमारांना उच्च प्रतीचे आणि विविध प्रजातींचे मत्स्यबीज सहज उपलब्ध होणार असून, त्यांच्या उत्पन्नात वाढ होण्यास मदत होईल. तसेच, सागरी जैवविविधतेचे संवर्धन आणि कांदळवनाचे संरक्षण या दृष्टीनेही हा प्रकल्प महत्त्वाचा ठरणार आहे.
आयुक्त मत्स्यव्यवसाय यांनी या प्रकल्पासाठी आवश्यक असलेल्या सर्व परवानग्या तातडीने मिळवून प्रत्यक्ष कामाला सुरुवात करावी आणि कामाच्या प्रगतीचा अहवाल वेळोवेळी शासनाला सादर करावा, असे निर्देश देण्यात आले आहेत.
ठळक मुद्दे:
* वेंगुर्ला येथे उभारणार भव्य बहुप्रजातीय मत्स्य बीज उत्पादन केंद्र.
* प्रकल्पासाठी शासनाकडून रु. २२ कोटी २३ लाख ९१ हजार ०३२ ची प्रशासकीय मंजुरी.
* सागरी जैवविविधता संवर्धन आणि मच्छीमारांच्या उपजीविकेसाठी महत्त्वाचा प्रकल्प.
* कांदळवन कक्ष आणि मत्स्यव्यवसाय विभागाच्या संयुक्त विद्यमाने होणार अंमलबजावणी.
* उच्च प्रतीचे मत्स्यबीज स्थानिक पातळीवर उपलब्ध होणार.